Chăm sóc bệnh nhi hạ thân nhiệt

I. Mục đích

• Đưa thân nhiệt của bệnh nhi trở lại bình thường.
• Phòng chống trụy tim mạch nhiễm khuẩn.
• Bảo đảm dinh dưỡng.

II. Chuẩn bị

1. Phòng nằm của bệnh nhi:

• Bảo đảm ấm, duy trì nhiệt độ từ 21 – 24°C
• Không có gió lùa.
• Giường đệm ấm.

2. Dụng cụ:

• Nhiệt kế đo được nhiệt độ từ 20°C
• Nguồn oxy đã được làm ẩm và ấm.
• Mặt nạ thở oxy, bóng bóp, ống thông hút, máy hút.
• Khăn to, ấm (nhiệt đồ từ 38 – 42°C)
• Chai và túi chườm.
• Dung dịch đường glucose và muối đẳng trương.
• Chậu nước ấm.
• Ống thông dạ dày, bơm tiêm.
• Sữa ấm.

III. Các bước tiến hành

1. Trước khi đến viện:

• Đưa bệnh nhi vào nơi ấm, kín gió.
• Cỏi hết quần áo ướt.
• Lau khô toàn thân.
• Dùng khăn ấm quấn lên đầu và toàn thân bệnh nhi.
• Chuyển bệnh nhi đến cơ sở y tế gần nhất. Trên đường chuyển phải có nhân viên y tế đi kèm, phải đầy đủ dụng cụ cấp cứu.

2. Tại bệnh viện:

Rửa tay trước khi chăm sóc bệnh nhi.

* Nếu bệnh nhi hạ thân nhiệt từ 32 – 35,5°C:

• Đặt bệnh nhi nằm trên giường có đệm ấm.
• Bảo đảm nhiệt độ phòng 21 – 24°c
• Tiếp tục đắp chăn ấm, có thể dùng tia hồng ngoại để sưởi
• Ủ ấm bằng túi chườm hay chai nước ấm.

* Chú ý: Túi chườm và chai phải bọc vào khăn, không chườm trực tiếp vào da bệnh nhi tránh gây bỏng.

• Hút sạch dịch tiết ở miệng, mũi họng.
• Thở oxy đã được làm ẩm và ấm ở nhiệt độ 42 – 44°c qua mặt nạ hay ống thông mũi.
• Dịch truyền cho bệnh nhi phải ấm từ 37 – 41°c.
• Hạn chế các thủ thuật không thật cần thiết khi đang cấp cứu.
• Kiểm tra nhiệt độ trung tâm, mạch, HA, nhịp thở, tri giác 15 – 30phút/1 lần.
• Theo dõi trên điện tâm đồ, phắt hiện kịp thời những rối loạn như: mạch chậm, rung nhĩ, rung thất…
• Cho ăn sữa ấm qua ống thông dạ dày: số lượng theo y lệnh.

* Nếu bệnh nhì hạ thân nhiệt dưới 32°C: những biện pháp làm ấm lại như trên và thêm: Bơm rửa dạ dày, thụt hậu môn, rửa bàng quang bằng dung dịch đẳng trương NaCl 9‰ ấm ở nhiệt độ 40 – 42°c.

* Những biện pháp trên không có hiệu quả báo bác sĩ trực, tiến hành rửa màng bụng với dung dịch nước muối đẳng trương hâm ấm 37 – 43°c.

* Nếu chân tay bệnh nhi bị cứng lạnh:

• Ngâm vào chậu nước ấm 39 – 40°c trong khoảng thời gian 20 – 30 phút hoặc cho đến khi màu sắc của chi trở lại bình thường.
• Bệnh nhi bị hạ nhiệt độ phải được chăm sóc và cấp cứu tích cực trong thời gian dài mặc dù các dấu hiệu thần kinh rất nặng như: hôn mê, đồng tử giãn mất phản xạ, ngừng thở… vì trẻ vẫn có khả năng hồi phục.
• Đối với trẻ sơ sinh đặc biệt là trẻ đẻ non khi bị hạ thân nhiệt, nên dùng phương pháp chuột túi (Kangaroo Care) để ủ ấm cho trẻ. Đây là một biện pháp dễ làm, mang lại kết quả tốt.

IV. Đánh giá, ghi hồ sơ và báo cáo

• Theo dõi các dấu hiệu sinh tồn: tri giác, mạch, huyết áp nhịp thở 1 giờ/1 lần.
• Nhiệt độ hậu môn 30 phút/1 lần.
• Dịch tiết.
• Phát hiện những dấu hiệu nhiễm trùng, đặc biệt là viêm phổi.
• Số lượng và số bữa ăn hàng ngày.

V. Hướng dẫn người bệnh và gia đình

• Giải thích để bà mẹ yên tâm và cùng họp tác chăm sóc.
• Phổ biến cho bà mẹ kiến thức biết chăm sóc con khi thời tiết lạnh cũng như những sơ cứu ban đầu khi bị hạ thân nhiệt.
• Tuyên truyền cho bà mẹ biết cách ủ ấm cho con bằng phương pháp chuột túi, đặc biệt là trẻ đẻ non, thấp cân.