Nội dung bài viết
I. Mục đích
- Bảo đảm thông khí
- Bảo đảm tuần hoàn
- Phòng chống nhiễm khuẩn đặc biệt là nhiễm khuẩn hô hấp, tiết niệu và da
- Chống loét mục
- Bảo đảm dinh dưỡng: chế độ ăn đủ calo, phù hợp với người bệnh.
- Chống teo cơ, tắc mạch
- Thực hiện nghiêm túc theo y lệnh.
II. Chuẩn bị
1. Người bệnh:
- Được thay đổi tư thế 15 phút-30 phút 1 lần nếu suy kiệt, gầy yếu, l-2giờ/lần nếu được nằm trên đệm chống loét (đệm nước là tốt nhất).
- Nằm trên đệm chống loét
- Được dùng nhiều gối kê: đầu, 2 vai, gối dài cho nằm nghiêng, gối cứng cho hai bàn chân thẳng góc vói cẳng chân.
- Tư thế đầu cao 30° cho các người bệnh tai biến mạch não, người bệnh có nhiều nguy cơ ứ đọng đờm dãi, có biến chứng nhiễm khuẩn hô hấp….
2. Người thực hiện:
- Y tá điều dưỡng phải đầy đủ trang phục y tế.
- Rửa tay trước khi chuẩn bị dụng cụ.
- Phải đảm bảo tuyệt đối vô khuẩn trong khi thực hiện chăm sóc người bệnh.
3. Nơi thực hiện:
Tại giường bệnh.
4. Dụng cụ:
a. Dụng cụ bảo đảm thông khí:
- Máy thở và các trang bị kèm theo để vận hành máy
- Máy hút dòm và các ống thông hút đờm vô khuẩn
- Bóng Ambu
- Các loại Ống nội khí quản, mở khí quản đúng cỡ người bệnh
- Đèn soi thanh quản, găng vô khuẩn
- Hệ thống oxy
b. Dụng cụ duy trì tuần hoàn:
- Ong thông tĩnh mạch:
- Kim tiêm, truyền tĩnh mạch
- Các dung dịch đẳng trương NaCl 9%0, glucose 5%, Haesteril.
- Các thuốc vận mạch
c. Các dụng cụ chống loét mục:
- Đệm hơi, bột talc
- Đệm nước, gối nhiều cỡ to nhỏ
III. Các bước tiến hành
1. Bảo đảm thông khí:
- Nếu người bệnh có ứ đọng đờm dãi, mất phản xạ nuốt, ho phải báo ngay bác sĩ để đặt Ống nội khí quản.
- Chăm sóc Ống nội khí quản, mở khí quản.
- Nếu có dấu hiệu tụt lưỡi (ngáy to khi nằm ngửa, khó thở vào…) đặt ngay canun guedel rồi báo bác sĩ.
2. Duy trì tuần hoàn:
- Thường xuyên theo dõi mạch, huyết áp, Sp02 để kịp thời báo bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.
- Cần nhớ là ở người già có tụt huyết áp quá 5 phút là có thể nguy hiểm. Tuy nhiên tăng huyết áp có thể là do tắc đờm, cần hút đờm ngay khi có tăng huyết áp.
3. Phòng chống nhiễm khuẩn:
- Bảo đảm vô khuẩn tuyệt đối khi chăm sóc ống nội khí quản, canun mở khí quản
- Hút đờm nhẹ nhàng tránh gây thương tích cho khí phế quản
- Bảo đảm vô khuẩn tuyệt đối với ống thông bàng quang hoặc bao cao su khi chăm sóc.
- Túi đựng nưức tiểu phải kín, tránh nhiễm khuẩn ngược dòng.
- Chăm sóc da:
+ Theo dõi các nốt sẩn, mề đay, có thể là triệu chứng của một phản ứng thuốc.
+ Dùng bột talc thường xuyên xoa bóp vùng tì đè - Chăm sóc mắt, thường xuyên rửa mắt, nhỏ mắt bằng các thuốc kháng sinh dùng cho mắt như chloramphenicol 4%0, trimerosan, gentamicin, rifocin…
- Băng mắt và dán mi nếu người bệnh không chóp mắt được.
4. Bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ:
Chế độ ăn đủ calo phù hợp với người bệnh: 25-30Kcalo/kg /24giờ
+ Ản nhạt nếu tăng huyết áp
+ Bảo đảm đủ nước sao cho có lượng nước tiểu 30-50ml/giờ ở người lớn.
5. Chống teo cơ tác mạch:
- Thường xuyên xoa bóp, châm cứu nếu người bệnh có liệt chi.
- Người bệnh hôn mê nên dù không liệt cũng cần phải vận động các chi và các cơ để tránh teo cơ và tắc mạch chi dễ gây tắc mạch phổi.
- Thực hiện heparin hoặc Sintrom, warfarin theo chỉ định của bác sĩ.
6. Thực hiện nghiêm túc y lệnh một cách tự giác:
vì người bệnh hôn mê hoàn toàn phó thác tính mạng cho y tá.
7. Theo dõi bảng điểm Glasgow
8. Hàng ngày vệ sinh thân thể cho người bệnh
9. Thụt tháo nếu sau 3 ngày người bệnh không đại tiện.
IV. Đánh giá, ghi hồ sơ và báo cáo
- Ghi chép các thủ thuật, công việc đã thực hiện
- Ghi chép các diễn biến tốt hoặc bất thường, các thông số theo dõi
- Ghi chép điểm glasgow nhiều lần trong ngày tuỳ theo diễn biến.
- Lập kế hoạch chăm sóc tiếp theo.
V. Hướng dẫn người bệnh và gia đình
- Giải thích cho thân nhân không tự động đổ thuốc và thức ăn vào miệng người bệnh
- Giải thích tình hình diễn biến bệnh theo ý kiến của bác sĩ, không nói khác đi
- Họp tác với nhân viên y tế để bảo đảm dinh dưỡng cho người bệnh.